Kamieniem w twarz

„ – Jesteśmy drapieżną firmą marketingową, wprowadzającą totalny pomysł. Zgłaszamy patent na lek. Zastrzegamy nazwę. Jak tylko ktoś opracuje nowy produkt, przychodzi do nas. Czasem dobrowolnie, a czasami nie – mówi.

Dlaczego czasem nie? pytam.

– To działa w ten sposób, że zastrzegamy wszystkie kombinacje słów. Greckich, łacińskich, angielskich, jakich chcesz. Jesteśmy właścicielami praw do wszystkich dających się pomyśleć słów, jakich firma farmaceutyczna może użyć do nazwania swojego nowego produktu. Na samą cukrzycę mamy listę stu czterdziestu nazw – mówi i podaje mi z aktówki, którą trzyma na kolanach, stos zszytych kartek.

GlucoCure, czytam.

InsulinEase.

PancreAid. Hemazine. Glucodan. Growdenase. Przewracam kartkę, buteleczki spadają mi z kolan i toczą się po podłodze, grzechocząc pigułkami.

– Jeśli firma farmaceutyczna znajdzie kiedyś lek na cukrzycę i będzie chciała wykorzystać kombinację słów choćby z grubsza odnoszących się do tego schorzenia, będzie musiała wynająć ją od nas.”

Straszna wizja? Na szczęście to tylko literacka fantazja. Przynajmniej mam taką nadzieję. Cytowany fragment pochodzi z książki „Rozbitek” Chucka Palahniuka. Zresztą to nie jedyna, szokująca wizja, którą możemy znaleźć w tej niezwykłej powieści. Podobnie jak poprzedzający ją „Fight Club”, „Rozbitek” zaczyna się od końca, nawet rozdziały i strony, ponumerowane są w odwrotnej kolejności. Główny bohater Tender Branson, porwawszy samolot wypuszcza wszystkich pasażerów i leci w samobójczą podróż, w kierunku Australii. Ma zamiar rozbić się, w momencie, kiedy skończy się benzyna w zbiornikach samolotu. Nim to nastąpi, postanawia opowiedzieć historię swojego życia, które rozpoczyna w tajemniczej i odizolowanej wspólnocie religijnej, przedstawiając siebie jako ofiarę, „amerykańskiego snu”. Podobnie jak w swojej poprzedniej książce, Palahniuk daje wyraz antykonsumpcjonizmowi. Opisuje amerykański styl życia, jako ciągłą pogoń za sławą, bo tylko ona może nadać sens życiu:

„Muszę być fotografowany. Nie jestem taki jak zwykli ludzie: żeby przeżyć muszę nieustannie udzielać wywiadów. Muszę żyć w swoim naturalnym środowisku, na ekranie telewizorów. Muszę żyć na swobodzie i rozdawać autografy. Nienawidzę być zwykłym śmiertelnikiem.”

Według Palahniuka, nie tylko społeczeństwo amerykańskie jest chore. Wspólnota religijna, która stara się żyć zgodnie z prawami natury, odrzucając całkowicie współczesną cywilizację, okazuje się zwyrodniała. Świat nie jest idealny, nawet nie ma szans na normalność, bo chorzy są sami ludzie, którzy ten świat tworzą.”Rozbitek” jest wspaniale anarchistyczny. To porządny kopniak, a raczej uderzenie kamieniem brukowym w twarz, który przynosi przebudzenie. Zakończę słowami głównego bohatera:

„Jest tyle rzeczy, które chciałbym zmienić, ale nie mogę.

Wszystko jest zrobione. Teraz to tylko opowieść.

Macie tu życie i śmierć Tendera Bransona, a ja mogę już sobie pójść.

A niebo jest błękitne i słuszne w każdym kierunku.

Słońce jest absolutne i płonie, i jest tam gdzie ma być. I dzień dzisiaj jest piękny. Próba mikrofonu. Raz, dwa…”

Ps.

Dodam jeszcze tylko, że prawa do filmu na podstawie „Rozbitka” wykupiła jedna z amerykańskich wytwórni, ale po zamachach z 11 września, nie odważyła się na realizację obrazu, w którego integralną część odgrywa porwanie samolotu.